Vandaag gaan we terug naar Fratte Rosa, het lieftallige dorpje bovenop een heuvel met een prachtig uitzicht over de hele streek . Waarbij de bewoners een eeuwenlange hechte relatie bezitten met hun geboortegrond.
De kleibodem vormt inderdaad het belangrijkste ingrediënt voor de eeuwenoude terracotta traditie in Fratte Rosa.Zo’n zware kleigrond benadeelde weliswaar de landbouw, doch ideaal voor aardewerk waardoor de inwoners jarenlang dit ambacht konden uitbouwen en verfijnen. Volgens documenten bestonden er in 1920 meer dan een dozijn keramiekfabrieken en vaserie (vazenateliers) .
Dit ambacht van aardewerk bracht talrijke vormen voort (en nu nog steeds): van serviesgoed tot tuinpotten, kruiken, glazen, zelfstot de kleinste versieringen voor een letterzetbak..
Traditioneel en uniek aan Fratte Rosa blijken de varkenspotten; hierin kan men vlees- en/of groentegerechten vetvrij in de oven garen. De recepten krijgt men erbij. Niet alleen heel schattig, maar ook erg handig!
Om beter te begrijpen hoe terracotta wordt gemaakt, bracht onze gids Giovanna Baldelli, eigenares van een winkel van gedecoreerd keramiek in het centrum van het dorp , ons naar de drie aardewerk werkplaatsen van Fratte Rosa. We begonnen bij het atelier van Giacomo Bonifazi. Nadat we zijn showroom bezochten en kennismaakten met zijn schoonmoeder, daalden we af naar zijn atelier.
Giacomo haalde wat klei los uit een groot stuk. De bodem hier kan 2 soorten bevatten argilla en creta, klei en leem. De eerste is erg stevig en hard en wordt daarom bijvoorbeeld gebruikt voor waterkruiken, terwijl de meer poreuze leem perfect geschikt blij om gebakken voorwerpen te maken. Giacomo koos de klei uit , gooide het in een mixer waaruit het achteraf klaar voor gebruik eruit kwam.
Daarna volgde het echte vakmanschap: het werken aan de draaitafel ! Giacomo legde ons uit, dat men al van te voren een idee moet hebben van het te realiseren voorwerp, zelfs voordat men aan de draaitafel gaat zitten. Met behulp van vochtige handen boetseerde hij een mooie vaas. Het leek gemakkelijk, maar we wisten hier was de vakman aan het werk !
Na de droogtijd beslist men of het product een ‘biscuit/’biscotto-kleur krijgt (de terracotta) of gaan we voor een gekleurde glazuurlaag ? (de maiolica) De keuze bepaalt namelijk hoe lang een product in de oven moet. Om te glazuren moet het langer branden.
Na de interessante demonstratie van Giacomo reden we naar Daniele Giombi en zijn prachtige werkplaats op het platteland. Wat een prachtige plek !
Ook hij liet zijn showroom en zijn kunnen zien !
Naast de typische varkenspotten ontwikkelde Fratte Rosa nog een specialiteit: hun aubergine, zwartuitstralende glazuur. Alleen de pottenbakkers zelf kennen de precieze samenstelling om deze kleur te maken ! Het is dan ook een heel speciale kleur met een bijzondere uitstraling.
Zowel Giacomo als Daniele leerden hun vak aanvankelijk op de middelbare school om daarna in de leer te gaan bij de traditionele werkplaats van Fabiani-Gaudenzi, die destijds de oudste in de stad was. Ze zeiden dat de meester hun het recept voor het glazuur niet had verteld, maar ze zelf liet experimenteren en op een gegeven moment zei “nu heb je het!”. Natuurlijk bewaren de twee hun geheim van het recept; zelfs hun eigen familieleden zijn er niet van op de hoogte, bevestigden ze.
We dachten dat Giovanna ons niet verder kon verrassen… maar ze bracht ons naar de nieuwe werkplaats van Gaudenzi, waar Beatrice de traditie van haar familie voortzette met nieuwe kleuren en moderne items. Ze bood ons aan, om de oude werkplaats van haar grootvader te bezoeken en we wilden deze gelegenheid niet missen!!
In een donkere, raamloze ruimte aan het einde van de werkplaats wordt de ruwe klei, die in de omgeving nog wordt gewonnen, opgeslagen. Deze moet eerst ontdaan worden van onzuivere elementen en verder verwerkt worden. Er zijn ook oude filters en allerlei machines, die allemaal nog functioneerden. Een oud document vermeldde dat de werkplaats in 1730 werd opgericht ! De gereedschappen en machines die ze ons liet zien waren ongelooflijk oud, maar werkten nog steeds! Ze waren vergelijkbaar met degene die Giacomo ons eerder liet zien.
De terracotta tradities leven nog steeds in Fratte Rosa en er zijn veel manieren om ze te ontdekken. Giovanna en de ambachtslieden van Fratte Rosa bieden verschillende pottenbakkerscursussen en rondleidingen aan.Maar je kunt er natuurlijk ook gewoon langs gaan om de winkels te bezoeken en ites te kopen.
Je kan contact met Giovanna opnemen via +39 339 828941 of via Marchecraft.https://www.marchecraft.com/it/prodotto/tour-delle-botteghe-artigiane-della-terracotta/
Met de woorden die we ontdekten bij Giacomo eindigen we dit artikel: onregelmatigheden op handgemaakte producten zijn geen fouten maar iets waardevols !
Je kunt hier een video-samenvatting van onze reis naar Fratte Rosa bekijken:
0 reacties