Marchecraft en het oude ambacht van de natuurlijke kleuren.

Wat maakt nu de regio Marche zo uniek ? Naast de talrijke kleine speciale musea, zijn dat de nog beoefende oude ambachten. Vaak uitgevoerd op zijn/haar eentje totdat er geen opvolger meer is en dan de kennis voor altijd dreigt te verdwijnen.

Zonde om dergelijke tradities, zo te laten ophouden…..zo dacht Federico Brocani, de stichter van de vereniging Marchecraft. Afkomstig uit Jesi, studeerde hij letterkunde en filosofie in Bologna om via een opleiding Marketing/Brandvorming en Social media, zijn passie te ontdekken voor het Marchigiaanse ambachtsleven; een overzicht maken van alle nog bestaande ambachtslieden in le Marche, ze samenbrengen om dan aan de Marchigianen zelf maar ook aan de toeristen de mogelijkheid te bieden het verleden te laten herbeleven. Een Erasmusbeurs bracht hem 6 maanden in Berlijn om in een reisbureau ervaring op te doen, maar zijn oorspronkelijk idee liet hem niet los en zo ontstond Marchecraft .

Ondertussen overtuigde hij, en dikwijls ging het niet van een leien dakje, een 30-tal ambachts mensen om samen te werken en workshops aan te bieden aan belangstellenden, gaande van pottenbakkers, wevers, schoenmaker en zelfs tot muziekinstrumentenbouwers. Nog regelmatig ontdekt hij bepaalde beroepen waarvan hij niet eens wist dat ze bestonden. Wat dachten jullie van iemand die nog schrijfinkt maakt zoals men dat in de middeleeuwen deed … In de toekomst hoopte hij nog meer leden te kunnen verwerven, want het verleden mag niet vergeten worden.

Geen betere manier om Marchecraft te leren kennen door samen met Federico op bezoek te gaan bij …Professor Alessandro Butta gespecialiseerd in het maken van natuurlijke kleurstoffen.

Zo vertrokken we op een zonnige namiddag naar Montefiore dell’Aso in het zuiden van le Marche meer bepaald naar de agriturismo la Campana. Hier bevond zich immers het atelier van prof. Butta. Eenmaal de autobaan verlaten, reden we in een prachtig gebied en belandden we op een fantastische plek, omgeven door heuvels, prachtige panorama’s en een schitterend gerestaureerd gebouw. Ik voelde het meteen; hier kwam elke bezoeker meteen tot rust, hoe gestrest dan ook.

De schoondochter van de professor Elisa Butta, heette ons hartelijk welkom en vertelde ons het bijzondere verhaal van het ontstaan van deze agriturismo. In 1980 besloten 20 vrienden in Milaan hun leven compleet te veranderen om ergens anders in Italië een totaal ander leven te starten. Zo belandden ze in de regio Marche, meer bepaald op deze plaats, bezaaid met ruïnes, heel veel bouwvallen, een woonhuis en veel grond. Langzaamaan aan verbouwden ze het geheel tot het huidige resultaat. Prachtige gebouwen die niet overgerestaureerd werden, maar met hier en daar wat oneffenheden, en met eerbied voor het oorspronkelijk materiaal.

Ze leidde ons naar een mooie zaal met piano waar soms concerten gegeven werden. Met de jaren veranderde de groep: er gingen leden weg, er kwamen nieuwe bij maar altijd rond de 20 personen waarbij ieder zijn eigen talent inzette voor de agriturismo.

We ontmoetten uiteindelijk de professor, een uiterst sympathieke man die de rondleiding verder zette, naar zijn ongelooflijke cactuscollectie, het winkeltje waar ze de producten van de agriturismo verkochten gaande van jam, fruit tot kledingstukken die met de eigen kleuren geverfd waren.

Hij bracht ons naar zijn laboratorium, iets buiten het domein. We betraden een immense ruimte, het deed me denken aan de labo’s van professor Gobelijn van de Jommekes stripverhalen of die van professor Barabas van Suske en Wiske.

De verschillende gekleurde woldraden vielen meteen op. Maar voor de rest kwamen we ogen te kort, daar stond een grote omgebouwde wasmachine, verderop pannen op vuurtjes te pruttelen, zakken vol materiaal….. Ondertussen luisterden we geboeid naar alle verhalen, anekdotes van de professor, man wat kon hij vertellen en wat wist hij veel !  Al geruime tijd bestudeerde hij de procedés van  het vervaardigen van natuurlijke kleurstoffen. Hiervoor reisde hij de wereld rond om die kennis over te brengen maar ook te vergaren in oude documenten en boeken die hij in bibliotheken raadpleegde. Hij onderwees zelfs aan de Academie van de  Schone Kunsten in Rome (wat benijdde ik zijn studenten). Zijn leerlingen waren afkomstig uit heel de wereld ! Bij het restaureren van oude schilderijen, of wandtapijten was het natuurlijk altijd de vraag hoe de kleur tot stand was gekomen, want vroeger gebeurde dat allemaal met natuurlijk materiaal, afkomstig van dieren, planten of mineralen.

Voor een demonstratie bleek de blauwe kleur het meest dankbare, met behulp van de wede plant (isatis tinctoria), die ze sinds de 90’er jaren hier verbouwden. Er stond al een pan met groen gekleurd water. De wedeplanten hadden al gekookt en waren ondertussen verwijderd. Er was al ammoniak aan toegevoegd (vroeger urine). Professor Butta pakte een stukje witte stof en dompelde die onder in de vloeistof. Roeren maar.

Nu startte het magische proces. Een groengekleurde lap kwam uit de kleurstof….hè moest het niet blauw zijn ???

Maar abracadabra door het contact met de zuurstof in de lucht verkleurde het  binnen de 5 minuten tot blauw…..Hier het magische moment:

Naast de studie van kleurstoffen participeerde hij ook aan een project i.v.m. de wedergeboorte van de zijdeproductie van de Marche. Ooit kende deze regio een belangrijke zijdeindustrie zoals we al in vorige posts meldden. Tegenwoordig geraakte men vrij gemakkelijk en goedkoop aan witte Aziatische zijdecocons …maar ooit werkte men hier met gele Ascolaanse cocons die resistenter waren tegen allerlei ziektes. We kregen de minuscule eitjes te zien van de zijdevlinder die nu maandenlang nog zouden rusten tot het moment dat ze uiteindelijk allemaal tegelijkertijd zouden uitkomen….

We namen afscheid  van de professor, want het avondeten met zijn kleinkinderen was heilig. Wij kuierden nog wat rond en genoten van het prachtige domein, iedereen die we ontmoetten van personeel tot gast, straalde een enorme rust uit.

Het plaatselijke restaurant probeerden we natuurlijk ook uit, louter verse en zelf verbouwde producten….

Het geheel sfeervol verlicht met op de achtergrond iemand die op zijn gitaar tokkelde, vanuit een andere ruimte kwam er zachte piano muziek en zo verlieten we deze feeërieke plaats.

Gelukkig dat ik ook op een mooi plekje woon, want ik zou er anders nooit hebben willen weggaan !

Wil je een workshop natuurlijke kleurstoffen meemaken of een andere ambacht ? raadpleeg de website van Marchecraft.

Wisten jullie dat de termen royalties , garantie en de Sint-Bernard pas allemaal iets met de kleur blauw te maken hebben ? Vraag het maar  aan de professor !